Dalam konteks umat Islam global yang diwarnai oleh pelbagai mazhab dan pandangan, cabaran perpaduan ummah sering menjadi topik hangat dibincangkan. Salah satu tokoh yang sering disebut dalam usaha merapatkan jurang antara kelompok-Sunnah dan Syiah ialah Presiden Parti Islam Se‑Malaysia (PAS), Abdul Hadi Awang. Artikel ini meninjau latar belakang, pendekatan, rintangan dan potensi transformasi daripada usahanya untuk mendamaikan kelompok Ahli Sunnah dengan Syiah.
Latar Belakang dan Kedudukan Abdul Hadi Awang
Abdul Hadi Awang dilahirkan pada 20 Oktober 1947 di Kampung Rusila, Marang, Terengganu, dan menamatkan pengajian di Universiti Islam Madinah serta Universiti Al-Azhar. University of Malaya eJournal+1 Beliau memegang jawatan Presiden PAS sejak tahun 2002. en.wikipedia.org+1 Dalam arena antarabangsa, beliau pernah terlibat dengan badan-badan ulama dunia termasuk sebagai ahli kepada lembaga yang bertugas dalam pemerkasaan penyatuan pemikiran Islam. University of Malaya eJournal+1
Kedudukan ini membolehkan beliau menjadi salah satu suara yang cuba menyuarakan gagasan penyatuan ummah — bukan sekadar dalam politik tempatan, tetapi juga dalam dimensi teologi dan mazhab.
Pendekatan Abdul Hadi Dalam Usaha Taqrīb (Penyatuan)
Antara pendekatan yang dapat dikenal pasti dalam usaha beliau ialah:
-
Lawatan ke luar negara dan dialog antarmazhab
Dalam satu laporan, dilaporkan bahawa Abdul Hadi telah ke Iran atas jemputan wakil ulama Iran, sebagai usaha membawa suara Ahli Sunnah ke persidangan ulama Islam di Iran. Data Toto HK Dengan mengambil bahagian dalam forum antarabangsa, beliau menunjukkan minat untuk berinteraksi dengan pemimpin Syiah dan Sunni di arena global. -
Retorik perpaduan ummah dan kerangka keadilan
Beliau pernah menyatakan:“Saya turut mengambil peluang untuk merapatkan hubungan dengan pemimpin gerakan Islam dan ulama yang mewakili kelompok Sunni dan Syiah … demi menjaga kepentingan dunia Islam yang berdepan dengan pelbagai cabaran.” Harakahdaily
Pendekatan ini menunjukkan bahawa beliau melihat perbezaan mazhab bukan hanya sebagai persoalan akidah yang perlu dibid’ahkan, tetapi sebagai realiti yang boleh didekati melalui dialog dan keadilan. -
Gagasan «mazhab mendahului zaman»
Dalam laporan media Islam, disebut bahawa Hadi Awang membawa idea bahawa perbezaan mazhab boleh diraikan dalam kerangka pemikiran ilmiah dan toleransi. mediaislam.net Beliau mencadangkan agar bukan semata-mata menolak yang berbeza, tetapi menilai apa yang baik dan praktikal untuk dikekalkan.
Rintangan dan Kontroversi
Usaha jenis ini tidak tanpa cabaran. Antara rintangan yang dikenalpasti:
-
Sikap dalam kalangan ahli Sunnah terhadap Syiah
Banyak kumpulan Sunni tradisional di Malaysia memandang fahaman Syiah dengan sangat kritikal, dan ada yang menolak sebarang bentuk dialog kecuali Syiah menukar akidahnya. Sebagai contoh, satu artikel membincangkan kritikan terhadap kenyataan Hadi yang dikatakan mengajak Syiah dan Khawarij menyertai PAS, yang kemudian dituntut untuk menarik balik oleh pengkritik. ustazfathulbari.wordpress.com
Ini menunjukkan bahawa wujud keraguan dalam komuniti ahli Sunnah terhadap motif dan implikasi usaha penyatuan tersebut. -
Tuduhan meredakan isu akidah yang sensitif
Usaha seperti lawatan ke Iran dan dialog dengan pemimpin Syiah telah menimbulkan reaksi bahawa Hadi Awang mungkin terlalu akomodatif, sedangkan beberapa pihak menegaskan bahawa isu perbezaan akidah bukan hanya soal hubungan sosial, tetapi menyentuh pegangan asal akidah yang sangat sensitif. Suara Keadilan+1
Ada pihak yang melihat dialog tersebut sebagai berisiko mencairkan garis pemisah yang dijaga oleh kelompok Sunni konservatif. -
Isu persepsi politik dan manfaat politik
Sesetengah pemerhati mempertikaikan sama ada motivasi utama usaha ini bersifat spiritual dan ilmiah semata-mata atau mempunyai agenda politik. Sebagai contoh, satu artikel mengulas bahawa mimpi Hadi Awang (menjumpa Nabi SAW) dikaitkan dengan usahanya mendamaikan Sunni dan Syiah — dan dilihat oleh sesetengah pihak sebagai sarana mobilisasi atau legitimasi politik. Harapan Daily
Ini menimbulkan persoalan sama ada usaha penyatuan ini bebas daripada kalkulasi politik.
Potensi Transformasi dan Kesan yang Mungkin
Walaupun pelbagai rintangan wujud, usaha Abdul Hadi Awang membawa potensi transformasi yang boleh memberi impak positif kepada masyarakat Islam di Malaysia dan mungkin lebih luas:
-
Memperkasa konsep respect dan toleransi mazhab
Jika dialog dan interaksi antarmazhab diteruskan, ia boleh membantu membina semangat toleransi antara Sunni dan Syiah, mengurangkan stereotaip dan fiqh konflik yang selama ini wujud. Ini boleh menghasilkan suasana di mana perbezaan mazhab tidak menjadi sumber konflik tetapi menjadi ruang untuk berdialog. -
Menjawab cabaran geopolitik dan sektarian
Dunia Islam hari ini terdedah kepada konflik sektarian—contoh: konflik Sunni-Syiah di Timur Tengah. Usaha penyatuan mazhab seperti yang dibawa oleh Hadi boleh dilihat sebagai sumbangan ke arah mengurangkan ketegangan sedia ada, khususnya apabila Malaysia sebagai negara pelbagai mazhab dan etnik boleh menjadi contoh. Beliau pernah berkata bahawa langkah ini demi menjaga “kepentingan dunia Islam yang berdepan pelbagai cabaran.” Harakahdaily -
Pembangunan kerangka ilmiah dan pendidikan akidah
Dengan membawa perbezaan mazhab ke dalam kerangka dialog ilmiah, ia boleh memperkasa penghasilan ulama dan penuntut yang lebih matang dalam memahami akidah, mazhab, serta realiti kekalutan pemikiran Islam moden. Seperti yang dinyatakan dalam satu kajian: “… generasi yang hanya mengikuti pengajian persekolahan semata-mata … perlu perhatian terhadap penguasaan ilmu-ilmu agama.” jais.gov.my
Beberapa Catatan Kritis
Walaupun terdapat potensi, terdapat beberapa catatan yang perlu diberi perhatian:
-
Perlu kejelasan tentang garis pemisah akidah: Dialog tidak bermakna jika garis asas akidah tidak diiktiraf atau dipandang enteng oleh salah satu pihak. Sebahagian besar ahli Sunnah menganggap beberapa doktrin Syiah sebagai bertentangan dengan kedudukan sahabat Nabi SAW, sehingga wujud keraguan terhadap asas penyatuan. (Contoh pengkritik yang menyatakan kenyataan Hadi patut ditarik balik. ustazfathulbari.wordpress.com)
-
Risiko kurangnya penerimaan umum: Walaupun pemimpin seperti Hadi membawa usaha ini, penerimaan dalam akar umbi kedua pihak mungkin lemah — jika dialog dianggap terlalu “melunak” atau terlalu “konfrontatif”, ia boleh menimbulkan penolakan.
-
Perlunya pendekatan yang terstruktur: Usaha ‘mendamaikan’ perlu disertai dengan program pendidikan, penerangan bersama, dan hasil konkrit—tidak sekadar kunjungan atau kenyataan umum. Tanpa itu, usaha boleh kelihatan simbolik sahaja.
Kesimpulan
Usaha Abdul Hadi Awang untuk mendamaikan kelompok Ahli Sunnah dan Syiah merupakan satu inisiatif yang menarik dan mencabar dalam konteks umat Islam hari ini. Dengan status sebagai pemimpin politik dan ulama, beliau membawa pendekatan dialog, lawatan antarmazhab, dan retorik perpaduan yang agak berbeza daripada kebanyakan naratif mazhab yang mengukuh perbezaan.
Walaupun terdapat pelbagai rintangan—baik dari sudut akidah, persepsi, mahupun politik—usaha ini menyimpan potensi untuk mencipta ruang baru bagi perpaduan ummah yang tidak semata-mata disandarkan kepada persamaan politik atau etnik, tetapi berdasarkan prinsip toleransi, keadilan dan kesedaran ilmiah.
Bagi masyarakat Malaysia yang terdiri daripada pelbagai mazhab dan aliran, pendekatan seperti ini boleh menjadi model alternatif terhadap konflik sektarian yang melanda di banyak tempat lain. Namun kejayaan sebenar akan bergantung kepada penerimaan akar umbi, ketulusan dialog, serta keberkesanan pendidikan yang menyertainya.
No comments:
Post a Comment